Spotkaliście się na pewno w trakcie bilansów dziecka ze sformułowaniem „centyl”,„siatka centylowa”. Co to jest?
Siatka centylowa pomaga nam obiektywnie stwierdzić, ile procent dzieci w danym wieku ma podobny wzrost. Z medycznego punktu widzenia zaczynamy obserwować dzieci ze skrajnymi wartościami odsetkowymi danej cechy, w tym przypadku wzrostu. W Polsce zazwyczaj operujemy skalą: 3, 10, 25, 50, 75, 90, 97 per-centyl (centyl). Dzieci które są poniżej 3 centyla lub powyżej 97 centyla wymagają bacznej obserwacji i rozszerzenia diagnostyki w poszukiwaniu przyczyny niedoboru wzrostu, lub w drugim przypadku zbyt wysokiego wzrostu. Również dzieciom, które znajdują się między 3 a 10 oraz 90 a 97 centylem lekarze przypatrują się bardziej uważnie, oceniając harmonijność wzrastania.
Jak możesz sprawdzić, na którym centylu jest Twoje dziecko? Istnieją różne siatki centylowe, które powstały w ramach badania różnych populacji na świecie. Warto więc określać wzrost na jednej wybranej przez siebie siatce centylowej, ponieważ minimalnie mogą się one między sobą różnić. Najprościej możesz zajrzeć do książeczki zdrowia dziecka, tam zazwyczaj na jej końcu, znajdują się siatki centylowe wzrostu, masy ciała i BMI (body mass index) w zależności od wieku.
Można też skorzystać z siatek centylowych umieszczonych na stronach internetowych. W Polsce najczęściej korzystamy z siatek :
Nanosząc wzrost dziecka na siatkę centylową, zwróć uwagę, że ważny jest nie tylko rok, ale i miesiąc życia dziecka, bo zmienia to często pozycję dziecka na siatce centylowej.
Wiemy już, w jaki sposób określić, na którym centylu jest wzrost naszego dziecka. Wiemy też, że jeśli wzrost dziecka jest poniżej 3 centyla, lub powyżej 97 centyla, to powinniśmy zgłosić się do lekarza endokrynologa. Warto również porozmawiać z lekarzem, jeśli widzisz, że dziecko zmienia „kanał centylowy”, tzn. dotychczas było np. na 50 centylu a aktualnie jest na 10 centylu, taka sytuacja też wymaga diagnostyki.
Przyczyn niskiego wzrostu czy wysokiego wzrostu jest wiele i po to jest wizyta lekarska, żeby przeanalizować, która z nich jest najbardziej prawdopodobna u Twojego dziecka i w którym kierunku poprowadzić diagnostykę. Możesz pomóc lekarzowi, przynosząc na wizytę książeczkę zdrowia dziecka (z danymi porodowymi i dotychczasowymi pomiarami z bilansów), informację, jaki wzrost ma matka i ojciec dziecka oraz dokumentację medyczną z pobytów szpitalnych czy innych konsultacji specjalistycznych, jeśli dziecko taką posiada.
